سنگ های زینتی ایران

از گذشته سنگ های زینتی بخاطر ظاهر زیبا و خیره کننده شان مورد توجه اقوام گوناگون بوده اند. به صورتی که حتی بعضی از مردم آن ها را دارای خواص جادویی و ماورایی از طلسم های شفابخش و بخت و اقبال گرفته تا جوانی ابدی می پنداشتند.امروزه این باورها تا حدی مردود شده اند. اما سنگ های زینتی هنوز ارزش خود را حفظ کرده اند و یکی از منابع پر سود اقتصادی محسوب می شوند.

کشور ما منابع سنگ های زینتی با ارزش زیادی را دارا است. از جمله مناطقی که منابع سنگ های زینتی در حوالی آن ها هستند؛ می توان استان های اصفهان، کرمان، قم، سمنان، همدان، خراسان و کردستان را نام برد.سنگ های زینتی زیادی در سرتا سر جهان وجود دارند. از جمله ی آنان می توان به یاقوت، الماس، زمرد، فیروزه، مروارید، لاجورد، زیر کن، توپاز، مالاکیت، لعل و... نام برد. اکنون برخی از آن ها را نام برده و درباره ی آن ها توضیح می دهیم.

انواع سنگ های زینتی

۱. سنگ زینتی فیروزه:

سنگ فیروزه از قدیم الایام استفاده های گوناگونی در صنایع مختلفی داشته است. در ایران طی قرون متمادی از سنگ فیروزه در تزئین اشیا، داخل و خارج بسیاری از بنا های مهم و مساجد مورد استفاده قرار گرفته است. جالب است بدانید سبک استفاده از فیروزه در ایران، بعدا به هند نیز راه یافت و در ساخت تاج محل هم از این سنگ استفاده شده است.این سنگ زینتی که در مرصع کاری و ساخت جواهر آلات هم به کار می رود؛ در ایران در شهر های دامغان و نیشابور یافت می شود. کیفیت فوق العاده ای که فیروزه ی نیشابور دارد باعث شده است که فیروزه ی عجمی و شجری نیشابور در جهان نیز شناخته شده باشد‌.

فیروزه ی عجمی سنگی گرد و درشت به رنگ آبی سیر است و فیروزه ی شجری سنگی دارای رگه هایی است که از جمع شدن دانه های فیروزه در آن تشکیل شده است.هر چه سنگ فیروزه اندازه ی بزرگتری داشته باشد و صاف تر باشد ارزش بیشتری دارد. فیروزه ی عجمی از گران ترین انواع فیروزه است که برای ساخت انگشتر از آن استفاده می شود.

۲. سنگ زینتی عقیق:

سنگ عقیق یکی از شناخته شده ترین سنگ ها است. این سنگ زینتی خاص به علت تنوع رنگی بسیار زیادش و خواصی که برای آن ذکر شده، محبوبیت زیادی در بین مردم دارد.در گذشته از سنگ عقیق هم برای ساخت جواهرات و مجسمه ها و هم برای مقاصد سحر و جادوگری استفاده می شد. ظروف عقیق در امپراطوری بیزانس (رم شرقی) بسیار رایج بوده است و معمولا خانواده های اشرافی از آن ها استفاده می کردند. امروزه تعداد زیادی از کاسه های عقیق متعلق به آن دوره در موزه ی لوور فرانسه به نمایش گذاشته شده است.

 امروزه در ایران از سنگ عقیق در جواهرات، بسیار استفاده می شود. عقیق ریزدانه با رنگ روشن، نیمه شفاف و مات و با جلای شیشه ای می باشد. عقیق های متنوعی با سبز و آبی روشن، قرمز تا زرد، سفید تا سیاه و خاکستری تیره است. که در بین آن ها، عقیق با رنگ های زرد و سرخ و سفید مرغوب ترین نوع است. گونه ای از عقیق وجود دارد که به اسم دلربا شهرت یافته است. عقیق دلربا به علت ذره های زیاد میکا که درون خود دارد بسیار براق است و همین ویژگی آن را به این اسم معروف کرده است.

جالب است بدانید عقیق یمن به علت روایات دینی زیادی که در باب اهمیت آن ذکر شده است در بین مسلمانان محبوبیت بیشتری دارد. اما از لحاظ کمیابی و کیفیت، تفاوتی نسبت به عقیق های سایر مناطق جهان ندارد.

۳. سنگ زینتی زمرد:

نام دیگر سنگ زمرد گارنت سبز و نام علمی آن دمانتویید است. با این که زمرد به سبز رنگ بودن معروف است و حتی معنای کلمه ی زمرد هم سبز است؛ به رنگ های مختلفی مانند قهوه ای، نارنجی، قرمز و سبز یافت می شود.با این حال زمرد با رنگ سبز تیره از ارزش بالاتری برخوردار است. سنگ زمرد را سنگ عشق و شادی می نامند و اینطور گفته می شود که انرژی بالایی داشته و سبب آرامش ذهن می شود.

 پیشینه ی تاریخی این سنگ زینتی نیز بسیار قوی است و شواهدی وجود دارد که نشان می دهد سنگ زمرد در چهار هزار سال پیش در بازار های بابل وجود داشته است. این سنگ از قدیم الایام به علت رنگ سبزش در ادیان مختلف مقدس شمرده می شده است. این سنگ به صورت شفاف تا کاملا مات نیز یافت می شود و جلای شیشه ای دارد.

 متاسفانه سنگ زمرد کرمان که پس از سنگ فیروزه ی نیشابور، معروف ترین سنگ زینتی ایران شناخته می شود؛ در کشور خودمان هنوز شناخته شده نیست. و پس از استخراج، کانی آن به کشور های دیگر صادر می شود و میزان استفاده از آن در بازارهای داخلی آنطور که شایسته است، نیست. گران ترین نوع زمرد، زمرد چشم گربه ای است. زمرد چشم گربه ای بسیار کمیاب است و به این صورت است که پدیده ای نوری و سوزنی شکل در آن رخ می دهد که این سنگ را از سایر زمرد ها متفاوت می کند. در ضمن ممکن است برخی زمرد را با سنگ بریل سبز اشتباه بگیرند زیرا این دو سنگ بسیار شبیه به یکدیگرند.

۴. سنگ زینتی مروارید:

برخی از اقوام سنگ زینتی مروارید را به خاطر ظاهر زیبا و منحصر به فرد آن با نام های اشک فرشتگان یا اشک ونوس می خوانند. مروارید سنگی درخشان، گرد و سفید رنگ می باشد که داخل انواعی از صدف ها یا حتی به ندرت توسط حلزون ها به وجود می آیند. صدف ها ممکن است همزمان چندین مروارید را در خود پرورش دهند؛ هنگامی که یک مروارید در صدف تنها باشد به آن دُر یتیم می گویند. در واقع دُر همان مروارید است که درشت تر از حد معمول مروارید ها است.

 معمولا از این سنگ زینتی در زیور آلات و جواهر سازی استفاده می کنند. جالب است بدانید که  مروارید تنها سفید رنگ نیست؛ بلکه به رنگ های مختلفی مثل طلایی، نقره ای، صورتی، کرم یا شیری، سبز، آبی، صورتی و سیاه هم یافت می شود. درخشش مروارید به علت وجود پوسته های کنچولین و ورقه های نازک آراگونیت است که در سطح خارجی مروارید قرار گرفته اند.

 در واقع مروارید وقتی تشکیل می شود که ذره ای خارجی مثل دانه ای شن در داخل صدف قرار می گیرد. در این صورت صدف شروع به ساختن لایه هایی از جنس مواد کربناته و ماده آلی کنکیولین در اطراف آن ذره می کند که در نهایت باعث ایجاد مروارید می شود.مروارید هزاران سال است که در سواحل مختلف جهان صید می شود و در ایران نیز صید آن از طریق سواحل خلیج فارس صورت می گیرد. این سنگ زینتی در دریای سرخ، ماداگسکار، ژاپن، چین، استرالیا، هند و... نیز صید می شود.

 ۵. سنگ زینتی الماس:

الماس، سنگی متشکل شده از عناصر کربن با نظم و فشردگی بسیار زیاد است. از این سنگ به عنوان پادشاه سنگ های زینتی و قیمتی یاد می شود. منحصر به فرد بودن این کانی به علت ویژگی زیبایی زیاد، درخشنگی، کمیابی، سختی بسیار بالا و کاربردهای مختلفش در صنعت است.یونانی ها به سنگ الماس به علت سختی بالایش آدامو می گفتند که معنی فنا ناپذیر را می دهد. سن این کانی زیبا در طبیعت تقریبا ۳.۳ میلیارد سال است.

در ایران مناطق مستعد به کشف الماس مناطقی به نام کمربند های افیولیتی هستند. این کانی در اعماقی بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتری سطح زمین و در دمای بسیار بالا تشکیل می شوند. علت سختی فوق العاده ی آنان نیز همین است. معادن کشف الماس در سیبری، استرالیا، روسیه، هندوستان و... است. کاربرد دیگر این سنگ نیز در جواهرسازی است.

۶. سنگ زینتی لاجورد:

 نام دیگر سنگ لاجورد لاپیس لازولی است. همچنین این سنگ زینتی زیبا به نام سنگ آبی نیز مشهور است. لاجورد از قدیم الایام کاربرد های بسیار متنوعی داشته است. از جمله استفاده هایی که از لاجورد می شود رنگرزی پارچه، لعاب و نقاشی روی ظروف سفالی، جنبه های تزئینی، کاشی سازی و حتی استفاده های پزشکی است.لاجورد معمولا رگه هایی را در داخل خود دارد که هر چقدر رگه های طلایی آن بیشتر و رگه های سفید آن کمتر باشد؛ ارزش این سنگ نیز بیشتر است. سنگ های دیگری به نام های لازولیت، سودالیت، جاسپر آبی، دومورتیریت و آزوریت وجود دارند که به علت شباهت بسیار زیاد با لاجورد، ممکن است با آن اشتباه گرفته شوند.

 سلسله های مختلف ایرانی استفاده های فراوانی از این سنگ زینتی زیبا می کردند. استفاده از لاجورد به دوره ی ماد ها، سلسله ی ساسانی و دوره ی هخامنشی نیز می رسد. امروزه مشهور ترین معدن لاجورد جهان در افغانستان قرار دارد.

 ۷. سنگ زینتی یاقوت:

 سنگ یاقوت از پیش از اسلام در ایران سناخته شده بود. از سلمان فارسی اینطور نقل می کنند که گفته است خداوند یاقوت را در نوروز برای زینت مردم آفریده است. این سنگ که یکی از کمیاب ترین سنگ ها نیز هست، در گذشته نماد قدرت و عظمت پادشاهان بوده است. این سنگ زیبا پس از الماس دومین سنگ جهان با سختی بالا است. گران ترین نوع یاقوت، یاقوت سرخ رنگ است که به نام خون کبوتر نیز شناخته می شود.

برای خرید طلا آنلاین به سایت کافه طلا مراجعه کنید.