چطور فیروزه اصل را از تقلبی آن تشخیص دهیم؟

سنگ فیروزه در بین ایرانیان محبوبیت بسیار زیادی دارد و از جایگاه خاصی برخوردار می باشد. این سنگ با ارزش معدنی در رنگ های فیروزه ای و با تن های آبی تیره، آبی روشن، سبز روشن و سبز تیره در طبیعت یافت می شود. سنگ فیروزه از دسته سنگ های آذرین به شمار می رود و اغلب در مناطق آتشفشانی نزدیک سطح زمین می توان آن را بدست آورد. در حالت عادی سختی این سنگ ۵/۵الی۶بوده و اگر به طور کامل خشک شود سختی و استحکام آن افزایش می یابد.

لازم به ذکر است که سنگ های فیروزه ای که در عمق بسیار زیاد زمین یافت می شوند، به خاطر وجود آب زیرزمینی در آن مکان، بافتی بسیار نرم و انعطاف پذیر دارند که متاسفانه همین موضوع، ارزش و کیفیت آن ها را به شدت پایین آورده است. بنابراین سنگ هایی که در نزدیکی سطح زمین وجود دارند از بهترین و با کیفیت ترین نوع فیروزه می باشند.

نامگذاری سنگ فیروزه 

این سنگ معدنی گرانبها و باارزش در کشورمان ایران به نام فیروزه معروف است اما در زبان انگلیسی آن را به نامTurquoise (تورکویز - سنگ ترک )می شناسند. این نامگذاری متفاوت می تواند دلایل متعددی داشته باشد که در ادامه به چند دلیل عمده نامگذاری سنگ فیروزه اشاره شده است: 

1. در زمان های بسیار دور و هنگامی که معادن فیروزه در کشورهای اروپایی و آمریکا کشف نشده بود، هر گونه ارتباط تجاری و یا غیر تجاری کشور های اروپایی با ایران به وسیله کشور ترکیه انجام می شده و تاجران ترک نیز با خریداری سنگ های قیمتی فیروزه آن را در کشورهای اروپایی به فروش می رساندند. با توجه به اینکه سنگ فیروزه از طریق کشور ترکیه و به وسیله تاجران ترکی به دست  اروپاییان می رسید، آن ها این سنگ را به اسم سنگ ترکی می شناختند.

2. بسیاری از افراد عقیده دارند که ریشه نامگذاری این سنگ از اسم فرانسوی آن سرچشمه می گیرد. در کشور فرانسه این سنگ را به نام Turquin Pierre می شناسند که به معنای سنگ آبی پررنگ می باشد که به مرور زمان به تورکویز تغییر نام داده است. 

انواع مختلف سنگ فیروزه 

سنگ های فیروزه تنها به یک نوع ختم نمی شوند و انواع مختلفی از آن در طبیعت یافت می شود که دسته بندی آن بر اساس سه ویژگی و معیار مهم صورت می گیرد. در واقع مواردی همچون رنگ، نوع معدن و شکل ظاهری از جمله ویژگی های بارز دسته بندی و نام گذاری این سنگ محسوب می شوند که در ادامه به آن می پردازیم.

در نظر گرفتن رنگ فیروزه:

طیف رنگی سنگ فیروزه بسیار زیاد و به صورت گسترده می باشد و در رنگ هایی همچون آبی تیره، آبی کمرنگ و یا سبز پررنگ در طبیعت موجود می باشد. در واقع آبی تیره موجود در سنگ فیروزه، هرچه بیشتر به رنگ سبز متمایل  باشد به این معنی است که سنگ فیروزه از ارزش معدنی بالاتری برخوردار است. 

معدنی که محل کشف سنگ فیروزه است:

سنگ فیروزه از جمله سنگ هایی می باشد که در همه جهان و در معادن مختلف استخراج می شود اما از مهم ترین معادن کشف سنگ قیمتی فیروزه می توان به فیروزه ایران، فیروزه تبت، فیروزه آمریکا و فیروزه مصر اشاره نمود. همچنین در ایران نیز مهم ترین معادن کشف سنگ فیروزه در شهرهایی همچون نیشابور، دامغان و کرمان قرار گرفته است. لازم به ذکر است که باارزش ترین سنگ فیروزه از لحاظ تجاری در دنیا، سنگ فیروزه نیشابور می باشد. سنگ فیروزه نیشابور نسبت به فیروزه دامغان و کرمان و همچنین فیروزه آمریکا و تبت از ارزش و کیفیت بسیار بالاتری برخورداربوده، اما در حقیقت استخراج غیراصولی و نامناسب این سنگ از معادن نیشابور، باعث شده رگه های موجود بر روی سطح سنگ فیروزه ناپدید شده و آسیب ببینند.

در نظر گرفتن شکل ظاهری سنگ فیروزه:

بر اساس رسمی که در کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس رواج دارد، این سنگ به دو نوع عربی و عجمی دسته بندی می شود. بسیاری از فیروزه های کشف شده از معادن، ،دارای رگه هایی در قسمت فوقانی می باشند اما برخی دیگر نیز عاری از هرگونه شکستگی بوده و رگه هایی در آن مشاهده نمی شود و همچنین کاملا صاف و یکدست می باشد که عربها این نوع از سنگ فیروزه را فیروزه عجمی می نامند. 

تشخیص اصل و تقلبی بودن سنگ فیروزه

در حقیقت تشخیص سنگ فیروزه اصل، کار بسیار سختی می باشد به طوری که افراد ماهر نیز گاهی اوقات از تشخیص آن درمانده می شوند. متاسفانه افراد سودجو به دلیل عدم آگاهی کافی مشتریان، ممکن است سنگ فیروزه دامغان و کرمان را به جای فیروزه نیشابور با قیمت های بسیار بالا و گزاف به آن ها بفروشند که در این زمینه داشتن آگاهی و اطلاعات در مورد سنگ فیروزه می تواند بسیار کمک کننده باشد و به کارتان بیاید. توصیه می شود هنگام خرید سنگ فیروزه از فروشنده بخواهید شناسنامه اصل بودن و نیشابوری بودن سنگ مورد نظر را به شما ارائه دهد.

در واقع وجود فلزات مختلف در سنگ فیروزه می تواند رنگ آن را متفاوت کند. به طور مثال به دلیل وجود فلز مس در سنگ فیروزه اصل، رنگ آن آبی کروم می باشد و وجود کروم یا وانادیوم باعث رنگ سبز در آن می شود. همچنین وجود آهن در سنگ فیروزه باعث می شود رنگ آن زرد با دامنه کمی از آبی کم رنگ و آبی متمایل به سبز و یا سبز متمایل به زرد باشد. لازم به ذکر است که رنگ فیروزه اصل به صورت مات می باشد. 

سنگ فیروزه نیشابور دارای ماتریس نمی باشد و رنگ آن نیز به صورت آبی صاف و یکدست می باشد. همچنین سنگ فیروزه مرغوب و درجه یک دارای رنگ آبی آسمانی بوده و بر روی سطح فیروزه اصل نیشابور نقطه ها و رگه های سیاه رنگی قابل مشاهده می باشد. برای اینکه از اصل بودن فیروزه خریداری شده اطمینان حاصل کنید آن را برای مدت کوتاهی در معرض آفتاب داغ بگذارید، اگر رنگ فیروزه عوض شد یا اندکی تغییر یافت، در تقلبی بودن آن شک نکنید. لازم به ذکر است که افراد سود جو و متقلب سنگ های فیروزه تقلبی را با استفاده از پلاستیک های فشرده شده تولید کرده و برای رنگ کردن آن از رنگ آبی استفاده می کنند.

روش های دیگری نیز برای تشخیص تقلبی بودن سنگ فیروزه وجود دارد، که یکی از این روش ها استفاده از سوزن می باشد. برای این کار به وسیله یک سوزن سعی کنید خطی بر روی سنگ فیروزه بکشید، اگر با انجام این آزمایش یک خط بسیار عمیق بر روی سنگ فیروزه شکل گرفت، سنگ مورد نظر به طور حتم تقلبی می باشد. چرا که بر روی سنگ فیروزه اصل نمی توان هیچ گونه خراشی ایجاد کرد و علاوه بر آن، می توان سطح شیشه را به وسیله این سنگ خراش داد. 

سنگ فیروزه ایرانی 

سنگ های فیروزه آمریکایی در کشورمان ایران بسیار نایاب هستند و به سختی می توان آن ها را خریداری نمود. سنگ فیروزه تبت هم نسبت به فیروزه ایرانی از رنگ روشن تر و صاف تری برخوردار بوده و رگه های موجود بر روی سنگ فیروزه تبت بسیار نازک بوده و شکل ظاهری آن ها شبیه به مو می باشد. همچنین سنگ فیروزه تبت، در ابتدا که از معادن استخراج می شود، به شکل تکه سنگ های ریز می باشند. این سنگ به منظور استفاده در رکاب انگشتر، در طی فرآیند خاصی و در کارگاه های جواهرسازی کوبیده شده و به صورت یکنواخت درمی آید.

جنس سنگ فیروزه ایرانی نسبت به فیروزه تبت سخت تر بوده و از بافت زمخت تری برخوردار می باشد و رگه های موجود بر روی سطح فیروزه ایرانی به شکل ترک های درشت تر بوده و رنگ آن نیز تیره تر می باشد. لازم به ذکر است که سنگ فیروزه به صورت درشت از معادن استخراج شده و برای استفاده های متفاوت از جمله مینا کاری از فیروزه های ریز استفاده می شود.

سنگ فیروزه عجمی

همان طور که گفتیم این مدل از سنگ فیروزه در بین عربها از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار بوده و تنها در معادن ایران به دست می آید. بر خلاف عرب ها، سنگ های صاف و یا رگه دار برای مردم سایر کشورها هیچ تفاوتی با هم ندارند و از ارزش مساوی برخوردار هستند. مردم سایر کشورهای جهان، اغلب از نوعی فیروزه رگه دار که به نام عنکبوتی و یا اسپایدر نیز معروف است بسیار استقبال می کنند و این نوع از سنگ فیروزه از محبوبیت فوق العاده زیادی بهره مند می باشد. در واقع اولین چیزی که برای بیننده مهم است و آن را به سوی خود جذب می کند، رنگ فیروزه می باشد. به طوری که هر چه رگه های طلایی موجود بر روی سطح سنگ فیروزه بیشتر باشد، قیمت آن نیز افزایش خواهد یافت 

نکاتی که برای مراقبت از فیروزه مهم است 

• سعی کنید سنگ فیروزه با موادی نظیر کرم،  روغن و یا ادکلن تماس نداشته باشد چرا که تماس با چنین موادی باعث تغییر یافتن رنگ فیروزه می گردد. 

• هنگامی که با مواد شوینده سرو کار دارید، پیشنهاد می شود انگشتر نگین فیروزه خود را دست نکنید. 

• از تماس سنگ فیروزه با آب کلردار جلوگیری شود. 

• سنگ فیروزه به هیچ عنوان نباید با مواد چرب تماس داشته باشد. 

برای خرید طلا آنلاین به سایت کافه طلا مراجعه کنید.