نقش فیروزه در فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف

سنگ فیروزه نوعی سنگ قیمتی، زیبا و با ارزش است که به دلیل رنگ فیروزه ای و اهمیت تاریخی شناخته می شود. در طول تاریخ، معانی و نمادهای مختلفی به این سنگ نسبت داده شده است. به طور مثال بر اساس اعتقاد برخی از افراد، سنگ فیروزه دوستی و نزدیکی را به ارمغان می آورد و نوعی نماد دوستی و اتحاد است‌. سنگ فیروزه به سنگ شانس هم معروف بوده و میتوان با استفاده از آن انرژی منفی و بدشانسی را از خود دور کرد.

به طور کلی تاریخچه سنگ فیروزه قدمتی هزار ساله داشته و به دلیل اهمیت فرهنگی و مذهبی در تمدن های مختلف، جایگاه منحصر به فردی دارد. لازم به ذکر است که جذابیت بالای این سنگ قیمتی، دلیل کاربرد آن در جوامع مختلف است. در ادامه همراه ما باشید تا اطلاعات بیشتری در زمینه تاریخچه و جایگاه سنگ فیروزه در جوامع مختلف کسب نمایید.  

تاریخچه فیروزه در فرهنگ های باستانی

قدمت فیروزه ایرانی به بیش از ۵۰۰۰ سال می رسد. فیروزه ایران با رنگ آبی شفاف آسمانی تا رنگ های عمیق آبی تیره شناخته می شود و به عنوان یکی از سنگ های قیمتی پرطرفدار در تاریخ جهان به شمار می رود‌. فیروزه ایرانی را میتوان در شمال شرقی ایران در شهر نیشابور یافت. بر اساس یافته های باستان شناسی میتوان گفت که ساکنان اولیه امپراطوری پارس، اطلاعات دقیقی از فیروزه در دست داشتند.

در نتیجه این سنگ را برای تزئین خود و اهداف معنوی و متافیزیکی به کار می بردند. ایرانیان هم از سنگ فیروزه برای محافظت در برابر مرگ طبیعی برای دور گردن  و مچ دست استفاده می کردند. همچنین ایرانیان باستان به این اعتقاد داشتند که فیروزه نشانگر سلامت صاحب خود است.

به این صورت که هنگام بیماری فرد، رنگ فیروزه کمرنگ شده و در زمان مرگ رنگ آن از بین می رود. لازم به ذکر است که در معماری اولیه ایران، کاشی های آبی فیروزه ای برای پوشاندن گنبد مساجد مورد استفاده قرار می گرفت. زیر بر اساس اعتقاد مردم، فیروزه نشانه ای از بهشت روی زمین می باشد. 

جایگاه فیروزه در هنر و معماری اسلامی

فیروزه، یکی از سنگ‌های قیمتی باارزش است که از گذشته‌های دور تا امروز مورد توجه و علاقه بسیاری قرار گرفته است. این سنگ مخصوصا در هنر و معماری اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد. 

●کاربرد و جایگاه سنگ فیروزه در معماری اسلامی: فیروزه در معماری ایرانی اسلامی به طور گسترده کاربرد دارد. کاشی های فیروزه ای در تزئین بناهای مذهبی و سلطنتی ایران بسیار مورد استفاده قرار گرفته است‌. پس میتوان گفت که این سنگ قیمتی یکی از مهمترین و محبوب ترین نوع سنگ در فرهنگ و هنر ایرانی به شمار می رود.

●کاربرد و جایگاه سنگ فیروزه در هنر اسلامی: سنگ فیروزه در هنرهای مختلف ایرانی مانند کاشی کاری، فلز کاری، صنایع دستی، نگارگری و… در اشکال متنوعی به کار رفته است‌. طراحی و ساخت فیروزه در هنر اسلامی از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار می باشد که سبب تبدیل آن به مهمترین سنگ های قیمتی شده است.

به طور مثال:

○تنوع در نقش و رنگ: فیروزه های ایرانی منابع معدنی متنوعی دارند و طیف گسترده ای از رنگ ها را شامل می شوند. همچنین نقوش طبیعی ناهمگون و خاصی را میتوان در آنها مشاهده کرد.

○ترکیب با فلزات و مواد دیگر: هنرمندان ایرانی با ترکیب فیروزه با فلزاتی مانند انواع طلا، نقره و مس و همچنین استفاده از لاجورد، عقیق و صدف در کنار فیروزه، زیبایی خاصی را به وجود می آورند.

○نقوش فیروزه از هنر و فرهنگ ایرانی: نقوش حک شده بر روی فیروزه‌های ایرانی با الهام از طبیعت و فرهنگ غنی ایران، مفاهیمی نمادین را به تصویر می‌کشند. این طراحی‌ها با تلفیق هنر و سنت ایرانی، جلوه‌ای بی‌نظیر به این سنگ‌های قیمتی می‌بخشند.

فیروزه در فرهنگ بومیان آمریکا

بر اساس تحقیقات صورت گرفته معادن فیروزه ای که اولین بار در آمریکا ایجاد شد، با استفاده از ابزارهای ابتدایی استخراج می شدند. فیروزه برای قرن های طولانی در فرهنگ بومیان آمریکا با عنوان یک سنگ مقدس با خواص درمانی فیروزه به کار رفته است‌. این افراد معتقد بودند که فیروزه باعث خوش شانسی بوده و سبب محافظت در برابر ارواح شیطانی می شود.

همچنین سنگ فیروزه در مراسم و آیین های مذهبی مختلف نیز مورد استفاده قرار گرفته است. در بسیاری از فرهنگ ها این سنگ را نمادی از قدرت، حفاظت و ثروت می دانند. 

انواع فیروزه در آمریکا:

●معادن فیروزه آریزونا: این معادن به فیروزه آبی واقعی خود مشهور هستند.

●فیروزه بیسبی: این فیروزه بسیار سخت بوده، جلا می دهد و یکی از گرانترین فیروزه های امروزی در بازار محسوب می شود.

●فیروزه گنبد قطعه: رنگ این نوع فیروزه بهسازی شده است. 

●فیروزه پرنده آبی: فیروزه های با درجه کیفی بالای این معدن، فیروزه هایی سخت با رنگ آبی تیره با کوارتز سفید و ماتریس سیاه یا زرد هستند.

●فیروزه مورنسی: یکی از سنگ های کلاسیک آمریکایی محسوب می شود که مورد توجه و استقبال بسیاری از کلکسیونرها قرار گرفته است. 

●و…

استفاده از فیروزه در مصر باستان

اولین نشانه استفاده از فیروزه اصل در مصر باستان مربوط به حدود ۴ هزار سال قبل است. مردمان آن دوران به دلیل علاقه زیاد به زیورآلات، بسیار از این سنگ استفاده می کردند. مقام و موقعیت اجتماعی افراد نشانگر میزان استفاده از طلا و جواهرات بود. به این معنی که مردم عادی، زیورآلات بدل و ثروتمندان و خانواده سلطنتی، طلا و جواهرات گران قیمت استفاده می کردند. همچنین در فرهنگ مصر باستان استفاده از هر رنگ، معنا و مفهوم خاصی را می رساند.

به طور مثال رنگ آبی بیانگر سلطنتی بودن فرد و مقاوم و جایگاه او بود. رنگ سبز هم نمادی از باروری و موفقیت بود.‌ فیروزه هم به عنوان یکی از سنگ های مورد علاقه مصریان شناخته می شد که با هدف نشان دادن شادی، لذت و نظافت به کار می رفت‌. 

نتیجه گیری

فیروزه سنگ آبی منحصر به فردی دارد که در هیچ سنگ قیمتی دیگری مشاهده نمی شود. این موضوع سبب استقبال طراحان و فروشندگان جواهر و طلا از این سنگ قیمتی شده است تا از خواص آن استفاده کنند. خواص معنوی و درمانی سنگ فیروزه موجب شده است تا در فرهنگ و کشورهای مختلفی از آن استفاده شود.

فیروزه به خوبی با سنگ های قیمتی و فلزات دیگر هماهنگ شده و نقش مهمی در هنر و معماری ایرانی اسلامی ایفاء می کند. به طور کلی میتوان گفت که رنگ منحصر به فرد سنگ فیروزه، اهمیت معنوی، تاریخی و خواص درمانی آن، این سنگ را به انتخابی ایده آل برای طراحان و مجموعه داران جواهرات تبدیل نموده است.

لازم به ذکر است که سنگ فیروزه ایرانی به دو نوع فیروزه عجمی ایرانی و فیروزه شجری تقسیم بندی می شود که هر یک ویژگی های مختص به خود را دارند. در این محتوا سعی نمودیم که مطالب مفیدی در زمینه جایگاه فیروزه در تمدن های مختلف ارائه دهیم. امیدواریم که برایتان مفید بوده باشد. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با خرید فیروزه به وب سایت کافه طلا مراجعه نمایید.

منبع